معماری عجیب میلهای تاریخی کورههای آجرپزی | بعثیها چرا دودکشها را بمباران میکردند؟
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۷۴۰۷۲
همشهری آنلاین - مریم قاسمی: کورههای آجرپزی سنتی نامهای دیگری هم دارند؛ مثلا آجرپزی کورهای و یا دستی که استفاده از آن در ایران قدمت زیادی دارد. معروفترین بنای آجری باستانی ایران، طاق کسری است. تاریخچه تولید و ساخت آجر به روش سنتی و دستی به حدود ۷ هزار سال قبل بازمیگردد. دورهای که از این آجرها ابتدا در ساخت کاخها، عبادتگاهها و بعدها در احداث مدرسهها، مسجدها و دیگر ساختمانها استفاده میکردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
قصههای خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
اینجا را هنوز با کورههایش میشناسندشهرک گلدسته و شمسآباد از محلههای قدیمی حاشیه تهران در محدوده منطقه١٨ است. آنچه در این نقاط بیش از هر چیز دیگری به چشم میآید، دودکشهای بلند و گودهای بزرگ کورههای آجرپزی در این محلههاست که به عنوان نماد تاریخی تهران قدیم خودنمایی میکنند. میلهای کورههای آجرپزی از فرسنگها دورتر نیز قابل دیدن هستند. گرچه این کورههای آجرپزی به حالت نیمهفعال درآمدهاند، اما جای شکرش باقی است که هنوز آجر کورهای به اندازه نیاز بازار تولید میشود.
به رغم ورود تجهیزات و امکانات امروزی در صنعت آجرپزی، استفاده از دودکشهای بلند در ساختمان کورهها هنوز از مد نیفتاده است. آنچه این کورهها و بهخصوص برجهای هدایتکننده دودآتش را دیدنی و جذاب میکند این است که برجهایی تاریخی، با ارتفاع بیش از ٣٠متر، تنها با دستان استاد بنا و کارگران ساده با کمترین امکانات شهرسازی آن زمان ساخته شدهاست.
شباهت کورههای آجرپزی با پالایشگاه نفتدر باب کورههای آجرپزی روایتهای جالبی وجود دارد که یکی از آنها به دوران جنگ و دفاع مقدس مربوط میشود. در اسناد تاریخی دوران جنگ آمده است که چند مرتبه اتفاق افتاده که خلبانهای هواپیماهای جنگی عراق به جای پالایشگاه تهران این کورههای آجرپزی را هدف قرار دادهاند. آنها پیش خودشان تصور میکردند که به نقاط حساس کشور خسارت وارد کردهاند. این ماجرا به علت خطای دید خلبانها و شباهت دودکشهای بلند کوره پزخانهها و پالایشگاه نفت تهران بوده که پدربزرگها برای نوههایشان تعریف میکنند. قبل از برقی شدن کورههای آجرپزی، دودکشهای بلند آجری کار تهویه هوا و انتقال دود و حرارت داخل کورهها به بیرون را میکردهاند.
بدون تردید تهران با بناها و ساختمانهای قدیمی و تاریخی خود، هویت سنتی خود را در کنار فضای مدرن و امروزی حفظ کرده است. باید گفت که تهران ما بخشی از هویت خود را مدیون همین آجرهاست. بهطور کلی، استفاده از آجر در طول تاریخ معماری و شهرسازی بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد و ساختمانهای مسکونی به وسیله آجر در تهران ساخته شده است.
اکنون با توجه به بالا رفتن تراکم جمعیت و ساخت بناهای چندین طبقه، استفاده از آجر در اسکلت این نوع ساختمانها دیگر مقرون به صرفه نیست و بخش زیادی از کار ساخت را با اسکلتهای فلزی یا بتونی انجام میدهند و از مصالحی مانند آجر فقط برای ساخت نمای ساختمانها استفاده میکنند.
معماری بینظیر کورههای آجرپزیآن زمان میطلبید که سازندگان بناهای کورههای آجرپزی تدابیر ویژهای برای ساخت دودکشها در نظر میگرفتند. این حساسیت به این دلیل بود که دودکشهای که ارتفاع بلندی داشتند در برابر بادهای شدید مقاوم باشند و فرو نریزند. معماری این برجهای بلند و باریک اغلب با ظرافتهایی همراه بوده است. نمونهاش اشکال هندسیای است که به کمک آجر روی بدنه برج خودنمایی میکند.
چراکه حالا به جای پخت و تولید خشت و آجر در آتش کوره، از فنهای بزرگ استفاده میکنند که از قضا مصرف برق بسیار بالایی دارد. قیمت گاز و برق هم که بالا رفته و به همین دلیل اجاره کردن و اداره کورههای آجر پزی خیلی سختتر شده است.
برخی کورههای منطقه ١٨ بیش از ١٠٠ تا ١٢٠ سال قدمت دارند. نمای بیرونی کورههای آجرپزی جالب و شبیه به کاروانسراهای قدیمی حجرهبندی شدهاند و با مشعلهای گازی داغ میشوند و آجرها را داخل آنجا میپزند.
جمعیت روستاهای منطقه ما که دارای کورههای آجرپزیاند، مثل شمسآباد، در فصول سرد سال به ٦٠٠ نفر هم نمیرسد. اغلب کارگران کورهپزخانه در اوقات و فصلهای کمکاری و نبود مشتری، به عنوان کارگر ساده در مرغداریها، گاوداریها مشغول میشوند، اما ۶ ماه اول سال یعنی بهار و تابستان با ورود مهاجرانی از تربتجام، تربتحیدریه، خراسان و کردستان به محل گودالهای آجرپزی، جمعیت این محلهها به بیش از ۲ هزار نفر افزایش پیدا میکند. خانههای کارگران کورههای آجرپزی که در گوشهوکنار گودها قرار گرفته امکانات محدود و مختصری دارند.
کد خبر 689560 برچسبها محله تهران قدیم همشهری آنلاین هویت شهری خبر مهم تاریخ - بافت تاریخی تهران شهرمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: محله تهران قدیم همشهری آنلاین هویت شهری خبر مهم تاریخ بافت تاریخی تهران شهر کوره های آجرپزی دودکش های بلند کوره های آجر کوره ها ساختمان ها دودکش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۷۴۰۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهرداری کلنگ به دست؛ این بار نوبت یکی از قدیمیترین بناهای هنری تهران است
به گزارش خبرآنلاین، تصمیم به تخریب ساختمان مجاور مجموعه تئاتر سنگلج از دو جهت مورد انتقاد کارشناسان است.
دنیای اقتصاد نوشت: یکی ریسک بالای تخریب ساختمان کناری برای بنای ۶۰ساله سنگلج و دیگری، بیتوجهی شهرداری به توافقات پیشین برای توسعه بنای سنگلج و الحاق ساختمان کناری به این مجموعه. تماشاخانه سنگلج یکی از بناهای قدیمی شهر تهران است که در تاریخ ۲ آذر ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست آثار ملی ثبت شد. طبق ضوابط و قوانین، برای بناهای ثبتشده باید حریم تعیین شود.
طبق قانون حریم در زمان ثبت تعیین میشود ولی اگر حریم در نظر گرفته نشود، پلاک چسبیده به ملک حق تخریب و ساختوساز ندارد. اگر هم تخریب شود نباید مرتفعتر نسبت به ساختمان ثبتشده ساخته شود.
بهرغم این محدودیتها اما شهرداری درصدد ساخت یک بنای جدید به جای بنای کناری سنگلج است.
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899610